Overheid misch debat. Ze ziet twee hoofdthema’s: het spanningsveld tussen transparantie en privacy, en de uitvoerbaarheid van de wet. ‘Op basis van de Woo worden normaal gesproken geen persoonsgegevens openbaar gemaakt. Maar voor emissiegegevens gelden andere regels. Deze regels zijn vastgelegd in Europese verdragen en richtlijnen die het recht om te leven in een gezonde leefomgeving beschermen. Wanneer het om emissiegegevens gaat, kan het bedrijfsadres van een boerenbedrijf daardoor bij een Woo-verzoek openbaar worden gemaakt. Voor boeren is het bedrijfsadres vaak ook hun woonadres. Een aantal van hen heeft te maken met bedreigingen en intimidatie. Het debat ging over de vraag of die openbaarheid vanuit de Woo de privacy van boeren aantast. En: zou de overheid geen zorgplicht moeten hebben, zodat deze gegevens niet zo makkelijk misbruikt kunnen worden?’ De minister nam de zorgen van de boeren heel serieus, zag Baidenmann. ‘Iedereen is natuurlijk tegen intimidatie en bedreiging. Maar je zou kunnen zeggen: het feit dat deze gegevens openbaar zijn, is daar niet de oorzaak van.’ Baidenmann zag wel dat de bedreiging van boeren de minister aan het hart gaat. ‘Ze heeft toegezegd te kijken of en hoe dat anders kan binnen de ruimte die de wet en de verdragen daarover bieden.’ Uitdagingen in de uitvoering Het tweede thema waren de uitdagingen in de uitvoering van de wet. Baidenmann licht toe: ‘Bij ongeveer 30 procent van de Woo-verzoeken wordt de wettelijke termijn gehaald, bij 70 procent dus niet. Dat is echt een zorg.’ Hierover komen twee elementen steeds terug. ‘De ene kant is: er moet nog veel gebeuren bij de overheden: processen kunnen slimmer, bijvoorbeeld door 30 iBestuur 54, april 2025 inzet van nieuwe technologie. Voor iedereen is duidelijk dat daar nog werk aan de winkel is.’ Op termijn moeten ook actieve openbaarmaking en een verbeterde informatiehuishouding de uitvoering versnellen. ‘De andere kant van de balans is dat de vele Woo-verzoeken, naast het andere werk, een grote uitvoeringslast met zich meebrengen.’ Voorheen werden deze problemen nog wel eens toegeschreven aan onwil aan de kant van de overheid. Dat wordt gelukkig minder, zegt Baidenmann. Ze herkent die onwil ook niet, en ziet een hoge werklast en soms grote zorgvuldigheid als voornaamste verklaring. ‘Een paar specialisten op een onderwerp moeten zowel beleid maken, vooruitkijken, Kamervragen beantwoorden als Woo-verzoeken afhandelen. Omdat zij ‘Bij 70 procent van de Woo-verzoeken wordt de wettelijke termijn niet gehaald. Dat is echt een zorg’ het best kunnen inschatten welke documenten aansluiten bij wat de verzoeker nodig heeft. Zeker bij een politiek gevoelig onderwerp als stikstof of corona is het aantal Woo-verzoeken groot en de werklast hoog.’ Daar komt nog bij: Nederland heeft vergeleken met andere landen een zeer ruim openbaarheidsregime. In tegenstelling tot andere landen vallen hier ook interne documenten, e-mails en app-berichten onder het recht op openbaarheid. ‘Als je dat goed wilt doen, is dat heel veel beschikbare informatie,’ benadrukt Baidenmann. Slimmer en sneller Het programma Open Overheid werkt samen met partners aan verschillende manieren om de Woo-processen te verbeteren. Dat begint met het scherper krijgen van de zoekvraag: naar welke specifieke informatie is een vrager op zoek? Een nieuw Woo-formulier liet in de testfase zien dat het bezoekers hielp om dat duidelijker aan te geven. Een tweede manier daarvoor is contact opnemen met de vrager: ‘We willen dat standaard is dat de overheid snel contact opneemt met de verzoeker. Goed doorvragen helpt om tot de kern van de vraag te komen. De winst zit dan aan twee kanten: de verzoeker voelt zich gehoord en kan aangeven waar hij of zij echt naar op zoek is. Voor degene die de vraag behandelt, scheelt dit veel werk.’ Ook innovatie biedt mogelijkheden. Zo is de applicatie Zoek- en Vind en
31 Online Touch Katern Open Overheid Home